Podstawy obrotu gospodarczego

Podstawą obrotu gospodarczego są szeroko pojęte usługi jakie przedsiębiorcy świadczą sobie nawzajem oraz konsumentom. Z punktu widzenia prawa świadczenia te stanowią treść umów cywilnoprawnych. Można zatem powiedzieć, że działalność gospodarcza znajduje swoje odzwierciedlenie w umowach.

Dobrą praktyką stało się potwierdzanie treści umów w formie pisemnej, w szczególności gdy ich przedmiot jest znaczny lub mają być wykonywane przez jakiś okres czasu. Spisanie umowy, nazywane przez prawników inkorporacją jej treści, potwierdza fakt jej zawarcia oraz ułatwia, w przypadku wątpliwości lub sporu, ustalenie praw i obowiązków stron.

Niestety nadal właściwej wagi nie przywiązuje się do weryfikacji uprawnień osób, które w imieniu przedsiębiorcy działają.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na osoby, które w imieniu kontrahenta umowę zawierają (reprezentanci). Winny one działać w zakresie przyznanych im uprawnień. Sprawdzenia zatem wymagają co najmniej następujące kwestie:

• czy reprezentanci przedsiębiorcy wpisani są w stosownych rejestrach, a w przypadku pełnomocników niewpisanych, czy mogą oni wykazać umocowaniem udzielnym przez osoby uprawnione w formie i o treści przewidzianej dla zawieranej umowy;
• jaki jest wymagany sposób reprezentacji, gdyż ustawa, wpis w rejestrze lub pełnomocnictwo może nakładać obowiązek reprezentacji łącznej lub wspólnego działania kilku osób;
• czy istnieje obowiązek uzyskania zgody organu kontrahenta, np. rady nadzorczej lub zgromadzenia wspólników;
• czy charakter reprezentacji wskazany w części wstępnej, przy podpisie i w treści pieczęci są zgodne z charakterem umocowania;
• czy istnieją prawne przeszkody dla działania reprezentanta w imieniu kontrahenta;

W przypadku wątpliwości lub zawierania kontraktu o znacznej wartości lub długim czasie realizacji warto zapoznać się z aktami rejestrowymi przedsiębiorcy, w szczególności umową lub statutem spółki oraz kartami wzorów podpisów członków zarządu i prokurentów.

Problem właściwej reprezentacji nie przestaje istnieć z chwilą zawarcia umowy. Powszechnie wskazuje się w umowach osoby uprawnione do reprezentacji, w tym do składania i odbierania oświadczeń woli i wiedzy oraz odbioru świadczeń. W praktyce jednak do zapisów tych nie przywiązuje się należnej im wagi i niejednokrotnie np. towar wydawany jest osobom bez sprawdzenia ich tożsamości lub zweryfikowania uprawnień.